A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U -
V - W - X - Y - Z
|
|
U bevindt zich hier: Home > Artikelindex > Porselein > Porselein C t/m E
Caduceus-merkteken
Merkteken dat van 1722 tot 1730 werd gebruikt voor Meissener porselein, tevens het eerste in onderglazuurblauw geschilderde merk: zie afbeelding
.
| 
Café au lait of Tzu chin
Chinees glazuur in kleur variërend van donkerbruin tot beige of goudgeel, dat door Tsang Ying-hsüan (1683-1726) in Ching-tê-chên tijdens de regering van keizer K’ang Hsi werd ontwikkeld. In de 18de eeuw werd café au lait ook wel Nanking yellow of jaune de Nanking genoemd. In Meissen gekopieerd onder de naam Kapuzinerbraun; in Frankrijk feuille morte genoemd.
. |
Caille ou perdrix-decoratie
(Fr.) Keramisch motief in het décor coréen dat van 1725 tot 1740 te Chantilly werd gebruikt, bestaand uit bladwerk, rocailles en een patrijzen-(perdrix) of kwartelpaartje (caille). In de tweede helft van de 18de eeuw wordt de decoratie ook toegepast op porselein uit Meissen, Bow, Chelsea en Worcester.
. |
Caillouté
Keramische versiering bestaand uit: over elkaar vallende schubben, verbonden door een netwerk van kleine cirkels. Werd op de grondkleur aangebracht. In Sèvres geïntroduceerd in het midden van de 18de eeuw.
. |
Callot-figuren
En reliëf uitgevoerde dwergfiguren naar prenten van Callot, die op twintig bladen dwergen en kreupelen in beeld brengen. Het is de, op deze serie geïnspireerde nieuwe prentenreeks, die kort na 1710 onder de titel ‘Il Calotto resuscitato oder Neu eingerichtes Zwergen Cabinet’, als voorbeeld heeft gediend voor talrijke porseleinfiguurtjes uit Meissen, Höchst, Wenen, Mennecy, Chelsea en Derby.
. |
Cambrian Pottery Works
(Swansea, Eng.) Aardewerkfabriek in 1767 opgericht. De fabriek, die vanaf 1790 bekend is onder de naam Cambrian Pottery, produceerde crèmekleurig aardewerk, pearlweare, steengoed en bone china, terwijl gedurende een korte periode (1814-I817) ook pâte tendre werd gemaakt. De fabriek sloot in 1870.
Merken: zie afbeelding
. |
Capodimonte
(nabij Napels) Porseleinfabriek in 1743 door de koning van Napels, Karel III, geopend in zijn paleis aldaar; de fabriek heeft bestaan tot 1759, het tijdstip waarop genoemde koning de troon van Spanje besteeg en zich in Madrid vestigde. Merken: zie afbeelding
. |
Caughley
Eng. porseleinfabriek in Shropshire, ca. 1750 opgericht. Na de komst van de inventieve en kundige Thomas Turner en na die van Robert Hancock in resp. 1772 en 1775 uit Worcester, is de overeenkomst met de producten van deze fabriek sterk. In 1799 werd de fabriek overgenomen door John Rose, en met die van Coalport verenigd. In 1814 werd Caughley opgeheven en de inventaris overgebracht naar Coalport. Het porselein uit deze streek wordt ook wel eens Salopian China genoemd. Diverse merken, waaronder Chinese karakters; het merk Salopian verschijnt in 1783.
. |
Celadon
Werd verkregen in een poging het halfedelsteen jade na te bootsen. Het mistig-zeegroene veldspaatglazuur ontstond al tijdens de Han-dynastie, maar het mooiste celadon stamt uit de Sung-periode.
. |
Chantilly
Franse porseleinfabriek, genoemd naar de plaats van vestiging. Van 1725 - ca.1800 een van de belangrijkste fabrieken. In 1725 gesticht door Louis-Henri de Bourbon, Prince de Condé. In het begin, o.l.v. C. Cirou, onderscheidde zij zich door haar fraaie melkwitte pâte-tendre, verrassend voorzien van een aan de faiencetechniek ontleende tinoxide-glazuur. Karakteristiek is het Japanse, speelse Kakiemon-decor van dartele kinderen en dieren, ca. 1725-1740; dat wel décor coréen genoemd wordt. In de periode na 1750 gebruikte men een loodglazuur en werd de invloed van Vincennes naast die van Meissen merkbaar. Tijdens de derde periode, 1755-1780, treft men vaak het gestrooide korenbloemdecor aan. Vroege merken in rood; latere met meer nonchalanche en dikwijls vergezeld van de initialen van de schilder.
. |
Chelsea
Belangrijke Engelse porseleinfabriek bij Londen; ca. 1743 opgericht, een softpaste van een hoog glasgehalte met Chinese decoraties. Naast de fraaie snuisterijen van porselein, de zgn. “Chelsea toys”, zijn de poppen tegenwoordig zeer gezocht en kostbaar. Het Mazarine blue en Claret-red (bijna lila-donkerroze) waren geliefde kleuren in die tijd. Na 1769 trad echter een classicistische versobering op. De fabriek werd in 1784 naar Derby overgeplaatst.
Merken:
1. 1745-1749, Triangle period;
2. 1749-1752, Raised Anchor period:
3. 1752-1758, Red Anchor period;
4. 1758-1769, Gold Anchor period;
5. 1770-1784, Chelsea-Derby period.
. |
Chine de commande
Toen bleek dat de Chinese porseleindecorateurs niet afwijzend stonden tegenover het werken naar Westerse voorbeelden, ontstond deze merkwaardige bastaardvorm van Chinees porselein. Het geeft een vreemde gewaarwording deze voorstellingen uit een Westerse samenleving terug te zien, en wel door de ogen van de oosterling. Alles werd trouw gekopieerd, ook onbelangrijke tekstfragmenten. Dat het gebrek aan begrip niet van één kant kwam wordt duidelijk door de termen die onze voorouders bedachten voor de verschillende decors. Van Feniks voor de mytische vogel fêng-huang, tot termen als peterselie, botje, krabbetje, zotjes, melk-en-bloed, hekwerk, kapucijnerrand, koekoek-in-'t-huisje en lange lijzen voor het oorspronkelijke mei-jên (mooie vrouwen).
. |
Chinees Imari
Het (Japanse) Imari werd in het Westen zó populair, dat de Chinezen het in de 18de eeuw op hun beurt namaakten. Het Chinese Imari onderscheidt zich door een helderder blauw, doorschijnender rood, een glad en olieachtig glazuur en vaak lichtbruin gebrande standringen en randen.
. |
Ch’ing-dynastie
(1644-1912) Het bekendst zijn de regeringen van keizer K’ang Hsi, 1662-1722, en Ch’ien Lung, 1736-1795, (waarnaar vaak de keramiek wordt ingedeeld), die een technisch hoogtepunt bereikten. Zeer veel export naar Europa.
. |
Ch’ing-tê-chên
Stad in het noorden van Kiangsi, gunstig gelegen aan de rivier Pei-ho, temidden van overvloedige vindplaatsen van grondstoffen voor de porseleinfabricage. De eerste keizerlijke porseleinfabrieken werden er gesticht door Yung-lo (1403-1424). In zijn glorietijd zou de stad een miljoen inwoners hebben geteld. Porselein met kobaltblauw en koperrood onderglazuurdecor was het voornaamste product. Daarnaast werd er polychroom émail sur biscuit en porselein met opglazuurkleuren gemaakt.
. |
Chocolatière
(Fr.) Verguld zilveren, zilveren, of porseleinen kan, bestemd voor het schenken van chocolade. Onderscheidt zich door een rechte, vaak houten steel als handvat, rechts van de tuit aangebracht. In het deksel bevindt zich een opening voor het roerstokje.
. |
Ch’ung Cheng
Chin. keizer uit de Ming dynastie, regeerde van 1628 tot 1644. Het overgangsporselein dateert uit deze periode.
. |
Cicogne
Zie Décor coréen.
.
Clair de lune
(Fr.) Internationaal gebruikte benaming voor monochroom Chinees porselein met een verfijnd, bleek, lavendelblauw glazuur uit de Yung-Cheng-periode.
. |
Claret ware of crimson ware
(Eng.) Rozerood porselein, in navolging van het rose Pompadour van Sèvres-Vincennes, ca. 1760 in Chelsea geïntroduceerd.
. |
Clignancourt
Zie Parijs porselein.
.
Clobbered ware
Het Clobbered ware is buitenlands (meestal Oosters) porselein dat via de haven van Lowestoft werd ingevoerd en vooral in Londen, Chelsea en Bow werd overgeschilderd.
. |
Coalport of Coalbrookdale
(vanaf 1796) Porseleinfabriek gesticht door John Rose die vanaf 1799 ook de fabriek van Caughley leidde. De vroege stukken zijn moeilijk van Caughley te onderscheiden. In 1814 ging de hele inventaris van Caughley over naar Coalport. Kenmerkend voor Coalport zijn de kastanjebruine en donkerblauwe fondkleuren en na 1840 de met bloemen geïncrusteerde stukken. Coalport heeft verder imitaties gemaakt van Chelsea-, Worcester en vooral van Sèvres-porselein.
Merken: zie afbeelding
. |
Commedia dell’arte
(It.) Geïmproviseerd typentoneel in Italië van de 16de tot de 18de eeuw. De acteurs kenden precies elkaars reacties; hun samenspel was volmaakt. De lichamelijke lenigheid van deze komedianten was ongelooflijk; zij waren onuitputtelijk in hun vondsten en in hun geestig reageren op actuele situaties. De meest voorkomende figuren waren vanouds: Pantalone, Brighella, Scapino, Burattino, Pedrolino, Pulcinella, Mezzetino, Arlecchino, Dottore, Capitano, Francischina, Colombina, en ten slotte het serieuze lyrische jonge paar dat in sierlijke volzinnen hun liefde verklaarde. Figuren uit de commedia dell’arte vormen sinds ca. 1700 een speciaal sculpturaal genre in aardewerk en porselein; ook in het geschilderde porseleindecor vormen zij een regelmatig terugkerend thema.
. |
Coquille d’oeuf
(Fr.) Zie Eierschaalporselein.
.
Cottage china
(Eng.) Porseleinen serviesgoed uitsluitend versierd met polychrome strooibloempjes en guirlandes, zonder verguldsel.
. |
Courtille, La
Zie Parijs porselein.
.
Cozzi
Porseleinfabriek gesticht door de bankier Geminiano Cozzi; bij San Giobbe in Cannaregio te Venetië. De fabriek heeft van 1765 tot 1812 bestaan De pâte toont grote overeenkomst met die van Le Nove en heeft een grijze tint.
Merk: een anker in dik ijzerrood, voornamelijk op serviesgoed.
. |
Crimson ware
Zie Claret ware.
.
Cuvette
(Fr.), 18de Eeuwse benaming voor porseleinen dozen, of dozen van uitgehold hardsteen.
. |
Davenport, John
(ca. 1766-1848) Pottenbakker uit Staffordshire; nam in ca. 1793 de pottenbakkerij van Longport over, die in 1773 was opgericht, waar hij sier- en gebruiksvoorswerpen van flintglas en ironstone china produceerde.
Merken: zie afbeelding
. |
Décor à barbeau
(Fr., korenbloemdecor) Porseleindecor van gestrooide korenbloemen uit de fabriek van Chantilly, nagebootst in Niderviller, Derby, Lowestoft, Pinxton en Worcester in de 18de en 19de eeuw.
. |
Décor à l’ épi
(Fr., korenaar-decor) Porseleindecor, tussen 1755 en 1780 in Chantilly toegepast. Bestaat uit een patroon van tere strooibloempjes en boeketjes, korenaren en takjes (à l’épi-à la brindille).
. |
Décor aux cinq bouquets
(Fr.) Porseleindecor dat uit vijf bloemboeketjes bestaat, waarvan er vier op de rand en één in het plat van borden en schotels zijn geschilderd; uitgevoerd in blauw, soms met gouden contouren
. |
Décor bois
(Fr.) Keramische vorm van trompe l’oeil, dat bestaat uit een fond van nagebootst gevlamd hout, waarop een voorstelling van een landschap (soms met figuren) in grijze, zwarte of rode monochromie is gedrukt of geschilderd
. |
Décor coréen
(Fr.) Keramisch decor, karakteristiek voor Chantilly-porselein uit de periode 1725-1740. De decoratie is ontleend aan het Kakiemondecor. Gezochte motieven zijn o.a. rijpe granaatappel (grenade), eekhoorn (écureuil), bloeiende heg (haie fleurie), korenschoof (gerbe), kwartel en patrijs (caille ou perdrix) en de ooievaar (cicogne).
. |
Décor ronda
Zie Décor aux cinq bouquets.
.
|
Derby Engelse porseleinfabriek gevestigd te Derby. Haar oorsprong, ca. 1745 -1750, is niet geheel duidelijk. In de zgn. Chelsea-Derby-periode, 1770-1784, valt naast de invloed van de Chelsea-traditie, invloed van Sèvres op te merken. Het Derby blue is een navolging van het bleu du Roi. Van 1784-1811 spreekt men (n.a.v. het merk) van Crown Derby. De laatste periode, o.l.v. R. Bloor, 1811-1848, kenmerkt zich door een sterke neergang. De fabriek is met zijn aan Adam, Chippendale en aan het Engelse landschap ontleende motieven, en mede door de invloed van de schilder Billingsley met zijn bloemkransen, festoenen, slingers en guirlandes, stilistisch de meest typisch Engelse porseleinfabriek geweest. Naast tafelgoed en snuisterijen treft men poppen aan, waarvan sommige in biscuit. Geheel apart staat de in 1876 opgerichte Royal Crown Derby Porcelain Company.  |
. |
Derby blue of Smith’s blue
Blauw email gebaseerd op het bleu du Roi van Sèvres. Werd gebruikt in de Chelsea-Derby periode.
. |
Deutsche Blumen
(Du., Fr. fleurs fines) Decoratie van naturalistisch weergegeven bloemen op porselein en faience, die verspreid dan wel in losse boeketten zijn geschilderd. Dikwijls nam men botanische prenten als voorbeeld.
. |
Dirty turquoise
(Eng.) Keramische kleur; de term dirty heeft betrekking op de neiging van turquoise om vaalbruin te worden wanneer het bij het bakken wordt oververhit. Werd tussen 1758 en 1770 toegepast bij Derby-porselein.
. |
Doccia
(bij Florence), It. porseleinfabriek, in 1735 gesticht door de markies Carlo Ginori (gest. 1757) en tot 1896 in het bezit van zijn familie. De scherf was oorspronkelijk grijs van kleur: omstreeks 1770 werd tinoxide aan het mengsel toegevoegd, maar men slaagde er pas ca. 1800 in een witte pâte te ontwikkelen.
Merken: o.a. Ginori, naam van de eigenaars; in tweede helft 19de eeuw verandert de naam in Richard-Ginori.
. |
Doornik, Porseleinfabriek
Uit de fabriek van Doornik, die in 1751 onder patronage van Maria Theresia van Oostenrijk werd gesticht, stamt het eerste Belgische porselein. Hat pâte tendre heeft een fraaie scherf met warmgele tint. In de 18de eeuw was de invloed van Sèvres en Meissen groot, maar de vormgeving was origineel. Van 1818 tot 1850 was De Bettignies eigenaar; in die tijd werd er veel Sèvres en Worcester gekopieerd.
. |
Doreur
(Fr.) Vergulder die op porselein versieringen in goud aanbrengt.
. |
Écaille
Zie Fond écaille.
.
Écureuil
(Fr.) Zie Décor coréen.
.
Eierschaalporselein
Tijdens Yung-Chêng en Ch'ien-Lung werd eierschaalporselein gemaakt. Het werd in halfgedroogde toestand op het pottenbakkerswiel afgeschaafd en is zo dunwandig, dat het enkel uit glazuur lijkt te bestaan.
. |
Eisenrotmalerei
(Du) In de 18de eeuw de benaming voor de beschildering van faience en porselein in rood op glazuur.
. |
Ellwangen-Utzmemmingen
(Württemberg) Kleine Duitse porseleinfabriek, gesticht door de weduwe Prahl- die slechts van 1757 tot 1759 heeft bestaan, onder technische leiding van de arcanist J.J. Ringler. De fabriek is van belang als proeffabriek voor dominee De Mol uit Oud-Loosdrecht.
Merk in onderglazuurblauw: zie afbeelding.
. |
Elsene
(bij Brussel) Plaats waar in 1818 een porseleinfabriek werd gesticht door F. Faber.
. |
Émail sur biscuit
Hierbij werd de kleur rechtstreeks op het biscuit, d.w.z. de ongeglazuurde, onder een temperatuur van 900° C gebakken materie aangebracht.
. |
Encre de Chine
(Fr.) Chinees porselein met beschildering in zwart, grisaille of sepia, in de 17de en 18de eeuw een belangrijk exportartikel met vermoedelijk Kanton als centrum. Het was zeer gezocht tussen 1730 en 1800 (zwarte kunst), en werd ook veel op bestelling geleverd met decors ontleend aan Europese prenten (chine de commande).
. |
Erwtengroen
(Fr. vert pomme) Fondkleur voor porselein (laagvuurkleur) die in Sèvres in 1756 werd geïntroduceerd. De kleur werd o.a. in Chelsea en Worcester nagemaakt onder de naam ‘apple-green’.
. |
Etterbeek
(bij Brussel) Porseleinfabriek, in 1757 gesticht door F. C. Kühne. De productie omvatte borstbeelden en groepen van biscuit en vaatwerk met veelkleurig decor. De fabriek werd ca. 1803 gesloten.
. |
Porselein Alfabetisch gedeelte
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
.