Antiek diverse artikelen
Antiek-Encyclopedie.nl: Het informatiepunt voor de antiekliefhebber.



Antiekland

Het wereldje van de antiekverzamelaar is op het eerste gezicht een plek waar het plezierig toeven is. Wie dit gebied betreedt en verkent zal zonder twijfel geboeid worden door het uiterst gevarieerde landschap en ogenblikkelijk tot de vaste bezoekers willen gaan behoren. Maar, om het eens metaforisch te zeggen, Antiekland is allerminst een paradijs; naast geluk kan men er ontgoocheling vinden, eerlijkheid heeft er bedrog tot buurman en kennis is er machtiger dan goede wil. Wie door het fraaie landschap met z’n hoofd in de wolken loopt, stapt gemakkelijk in een valkuil, een voetangel of een klem. Begrijpelijk, want Antiekland wordt beheerst door dezelfde wetten als onze eigen wereld.
.Bronvermelding    |    Top


Kennis

De redenen waarom iemand antiek aanschaft of van de hand doet kunnen zeer uiteenlopen. Ze kunnen te maken hebben met kunstgevoel, bewondering voor het oude ambacht, pure nostalgie, bezitsdrang, geldbelegging of winstbejag. Wie oude kunstvoorwerpen of antiek koopt, moet zich niet uitsluitend door z’n gevoel laten leiden. Gevoel is een sympathieke, maar onbetrouwbare leidsman. Nuchterheid en kennis zijn betere beschermers. En zelfs die kunnen niet altijd een absolute waarborg verlenen.
.Bronvermelding    |    Top


Verzamelaarsgebied

Het verzamelaarsgebied beslaat talrijke voorwerpen die zich niet zo makkelijk in een vakje laten stoppen. Op kunstveilingen spreekt men in die gevallen vaak van ‘Varia’. De verscheidenheid aan Varia is echter zeer groot, vandaar dat we er een apart hoofdstuk aan hebben gewijd. Alle voorwerpen die erin thuishoren hebben evenwel één ding gemeen: het vereist nuchterheid en kennis om ze te beoordelen. Wie ze wil aanschaffen doet er goed aan theoretische kennis te paren aan praktische ondervinding.
.Bronvermelding    |    Top


Iconen

Dit laatste is bijvoorbeeld het geval met iconen. Lange tijd werden deze beschouwd als een soort bidprentjes uit Oost-Europese landen. Maar sinds de markt in betaalbare West-Europese schilderijen begon te verschralen heeft men oog gekregen voor deze devote paneeltjes uit de Byzantijnse wereld. Het is goed te weten dat er met iconen verschrikkelijk gerommeld wordt. De Oost-Europese landen hebben de waarde van dit oude cultuurgoed al lang onderkend en beperken de export ervan. Goede 18de en 19de eeuwse iconen worden snel zeldzaam. Nog vroegere exemplaren zijn uiterst kostbaar geworden. In sommige landen wordt de export van ‘oude’ iconen gaande gehouden ter wille van kostbare westerse deviezen. Het traditievolle iconenschildervak wordt namelijk nog steeds in de eeuwenoude kloosters beoefend. In het Westen plakken handige lieden gedrukte reproducties op oude, maar waardeloze panelen, en voorzien in de nodige ‘echtheid’ door dikke lagen bruine vernis aan te brengen.
.Bronvermelding    |    Top


Sculptuur

Een moeilijk verzamelgebied is dat van de sculptuur. Kerkelijke beelden uit de late middeleeuwen bestaan uit vergankelijke materialen als noten-, eiken- en lindenhout. Ze waren oorspronkelijk beschilderd. Algehele vervalsing van dergelijke sculpturen is geen eenvoudige zaak. Toch komen vooral uit Spanje bedrieglijke nabootsingen, compleet met de beschadigingen van eeuwen, door houtworm aangevreten delen, en resten van polychromie. Authentieke exemplaren worden soms zó geraffineerd gerestaureerd, dat van gedeeltelijke vervalsing moet worden gesproken. Tussen de talrijke bronzen sculpturen treft men tegenwoordig nog maar zelden een goed exemplaar aan. Vele zijn op z’n best 19de eeuwse afgietsels, die overigens uitstekend geciseleerd en gepatineerd kunnen zijn. Vaker zijn het imitaties in composietmateriaal (een inferieure legering), verkregen langs elektrolytische weg.
.Bronvermelding    |    Top


Archeologische “koopjes”

Diepgaande kennis is eveneens vereist bij het beoordelen van vaak kostbare archeologische, Aziatische en Afrikaanse bronzen. Vooral in Zuidoost-Azië werken bekwame bronsgieters nog net zo als hun voorgangers vele eeuwen geleden. Zwaar gepatineerde Boeddha’s uit Khmerland zijn vaker 20ste eeuws dan de 6de of 9de eeuwse stijl doet vermoeden. In landen met een groot oudheidkundig verleden krijgt de argeloze bezoeker niet zelden gelegenheidskoopjes van ‘clandestiene gravers’ aangeboden. Dergelijke koopjes bestaan niet, want de gravers weten al lang de weg om echte archeologische vondsten voor veel geld te slijten. Eind 20ste eeuw verwierf een beroemd Amerikaans museum voor heel veel geld een beschilderd ‘Etruskisch wijnvat’, dat zijn zegetocht door de internationale kunsthandel ook als clandestien gelegenheidskoopje was begonnen. Pas later ontdekte men de herkomst: de werkplaats van een zeer begaafde Italiaanse pottenbakker, die onder Maffiadruk éénmaal per maand zo’n wijnvat ‘vond’.
.Bronvermelding    |    Top


Prentkunst

Een dankbaar en vaak nog betaalbaar verzamelgebied is de oude prentkunst. Natuurlijk: de verzamelaar zal voor de Dürers, Rembrandts en andere beroemde prentkunstenaars diep in de beurs moeten tasten. Maar de productie van de vele kleinere meesters biedt talrijke mogelijkheden. Kennis van de oude druktechnieken en van oude papiersoorten is essentieel en voorkomt verwisseling met de 19de eeuwse herdrukken.
.Bronvermelding    |    Top


Grootmoederstijd

Antiek is geen scherpomlijnd begrip. De grenzen schuiven voortdurend op. Wat gisteren nog ouderwets heette, is vandaag antiek. Niet alleen de smaak van het publiek, maar ook de belangen van de handel zijn hiervan de oorzaak. Tot kort na de Tweede Wereldoorlog was antiek synoniem met handwerk. Tegenwoordig worden echter ook tal van producten die in overgrootmoeders- en zelfs grootmoederstijd de fabrieken verlieten, tot het antiek gerekend. Felbegeerd en daardoor snel in waarde stijgend zijn de oudste voortbrengselen van onze consumptiemaatschappij. In antiek uit grootmoederstijd, in Engeland aangeduid als Victorian, bestaat een zeer levendige handel. Allerlei charmante oude voorwerpen, variërend van keukengerei, huisraad en serviesgoed tot oude kleding en porseleinen poppen, staan hoog aangeschreven.
.Bronvermelding    |    Top


Jugendstil

Toch kent ook dit antiek uit grootmoederstijd kostbare hoogtepunten. Toen men besefte dat de 20ste eeuw een heuse kunstzinnige en ambachtelijke stijl heeft gekend, steeg de waarde van de ‘Jugendstil’ pijlsnel. Vooral meubelen, glaswerk en keramiek uit de Jugendstilperiode van omstreeks 1900 staan vandaag de dag hoog genoteerd op internationale kunstveilingen. Natuurlijk zijn er nog talloze minder kostbare Jugendstilvoorwerpen te vinden. Inmiddels maakt ook de opvolger van de Jugendstil, de Art Déco uit de jaren twintig furore.
.Bronvermelding    |    Top


Hindeloopen

Wellicht de beroemdste regionale volkskunst in Nederland is die van Hindeloopen. Men schat de tijd van ontstaan van de overbekende, beschilderde meubelen uit het Friese stadje Hindeloopen omstreeks het eerste kwart van de 18de eeuw. Daarop wijst de vaak Boulle-achtige krulornamentiek en het sterke, sprekende koloriet van het Hindelooper meubel, die in een tijd waarin het lakwerkmeubel en de bloemen-marqueterie tot de meest gezochte behoorden, allerminst uit de toon vallen. Ook het veelvuldig gebruik van geschilderd imitatiemarmer gaat terug op een barokke traditie die in deze periode bij het goedkopere meubel veel werd toegepast. In de Hindelooper ornamentiek zijn echter ook elementen van vroeger datum te vinden, zoals de gevleugelde engelenkopjes, de balustertjes en knopvormige poten; deze stammen ongetwijfeld uit de nog niet beschilderde periode, toen de band met de Hollandse renaissance nog sterk was. Het beschilderde Hindelooper meubel staat niet op zichzelf. Ook de Zaanstreek en de Waddeneilanden (Ameland) hebben beschilderde meubelen gehad, en in wijder verband sluit het volledig beschilderen van meubels aan bij soortgelijke gebruiken in Duitsland, Scandinavië en Italië. Het Hindelooper meubel was ook minder beperkt tot dat ene stadje dan de naam suggereert; wat nu voor Hindeloopens doorgaat sloot eens aan bij de volkskunst van de hele Friese Zuidwesthoek, waarin Molkwerum, Warns, Koudum en Workum soortgelijke centra vormden. Een merkwaardig trekje dat veel Hindelooper meubels gemeen hebben zijn de verhogende onderstellen; dit komt voor bij de lage schommelwieg en het door een losse lessenaar bekroonde bijbelkastje; onder beide hoort een podiumachtig bankje. Ook de keeft en de skreen (een betrekkelijk lage kist) prijken op verhogingen, zij het van meer op schragen lijkende samenstelling, de zogenaamde skammels. Onder het rijkgevarieerde meubilair komen nog voor: de klap-aan-de-wand, de gate-leg-table, het vitrinekastje en merkwaardig genoeg ook de prikslede, die een plaatsje aan de zoldering innam en daarom aan de onderkant vaak met sterren beschilderd is. De stoelen waren van het bekende Brabantse type, eveneens beschilderd.
.Bronvermelding    |    Top


Boerenmeubelen

Behorend tot het echte oude antiek, maar lange tijd minachtend afgedaan als volkskunst, zijn de veelal beschilderde boerenmeubelen en andere houten voorwerpen uit vele Europese landen. De volkskunst is strikt regionaal gebonden; langzamerhand verschijnt er meer literatuur over de vele regio’s.
.Bronvermelding    |    Top

Diverse artikelen alfabetisch gedeelte


A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z


. Top

 

 

Visie | Disclaimer | Bronvermelding | Contact | ©2006-2010 Antiek-Encyclopedie.nl