Antiek glas: A-B-C
Antiek-Encyclopedie.nl: Het informatiepunt voor de antiekliefhebber.



Agaatglas

Uit de 15de eeuw stammende techniek. Hierbij werd geblazen met verschillend gekleurde glasbundels, waardoor gemarmerde, op agaat lijkende glaswanden ontstonden.
.Bronvermelding    |    Top


Albastglas

Albastglas werd verkregen met behulp van tinoxide.
. Top


Alla lume

(It.) Glas bij de lamp geblazen.
.Bronvermelding    |    Top


Almorrata

(Sp.) Glazen kruik voor besproeiing met rozenwater, heeft een lange hals, vier sproeituitjes en lijkt enigszins op de Kuttrolf. De kruik stamt uit Catalonië uit de 14de eeuw en vertoont duidelijke tekenen van islamitische invloeden. Almorrata’s waren zeer in trek in de 17de eeuw en dan bij voorkeur versierd à la façon de Venise.
.Bronvermelding    |    Top


Altare

(Ligurië, It.) Centrum van glasindustrie, in de middeleeuwen gesticht door Franse immigranten; uit documenten blijkt dat hier al in 1282 glas gemaakt werd. De immigranten versterkten hun gelederen met weggelopen Venetiaanse glasblazers. Er is bijna geen verschil tussen Venetiaans glas en glas uit Altare. Het glasmakersgilde ‘L’Università dell’arte vitrea’ (1495) legde de glasblazers de plicht op te emigreren, om de façon de Venise door heel Europa te verspreiden. Vooral in Frankrijk (Nevers) en Vlaanderen hebben zich veel Altaristen gevestigd.
.Bronvermelding    |    Top


Altaristen

Benaming voor de glasblazers uit Altare.
.Bronvermelding    |    Top


Ampullen of buretten

Een tweetal kleine kannetjes die de tijdens de mis gebruikte hoeveelheden wijn en water bevatten. Veelal van metaal of glas gemaakt en meestal met een metalen kapje sluitbaar. De oudst bewaarde voorbeelden hebben een lange, dunne tuit. Een vaststaande, voorgeschreven vorm hebben de ampullen niet. Zij stonden op het lavaboblad.
.Bronvermelding    |    Top


Angster

(v. Lat. angustus, eng.) In Duitsland, vooral in de 16de en 17de eeuw zeer geliefde glazen voorwerpen die, naar de vorm te oordelen, flessen schijnen te zijn. Zoals uit de literatuur blijkt, werden ze ook vaak gebruikt om uit te drinken, maar dan druppelsgewijs. Zij hebben een enigszins uivormige buik en één enkele halspijp, of twee tot vijf dunne gestrengelde halspijpen verenigd in één mondstuk.
.Bronvermelding    |    Top


Annagelb en Annagrün

(Du.) Twee, in de eerste helft van de 19de eeuw door de glasfabrikant en -handelaar Joseph Riedel ontwikkelde, fluorescerende glaskleuren. De naam Anna heeft betrekking op Riedels echtgenote.
.Bronvermelding    |    Top


Apostelglas

Drinkglas versierd met de afbeelding van één of meer apostelen. Het meest bekende type is het in Duitsland tijdens de 16de en 17de eeuw gemaakte cilindervormige glas, waarop in emailkleuren de 12 apostelen - dikwijls samen met de Salvator mundi - zijn geschilderd in twee boven elkaar geplaatste rijen. Dezelfde indeling heeft het bekervormige geslepen apostelglas van de 18de en 19de eeuw, eveneens van Duitse oorsprong.
.Bronvermelding    |    Top


Apostelservies

Servies van twaalf geëmailleerde glazen, elk met één apostelfiguur beschilderd. Dergelijke serviezen waren in de 16de en 17de eeuw in Duitsland zeer geliefd.
.Bronvermelding    |    Top


Aventurijnglas

Glas dat uiterlijk veel lijkt op aventurijn, een opake, glinsterende, rode of groene edelsteen. Het goudeffect - dat vanaf het eerste kwart van de 17de eeuw langs chemische weg werd verkregen - ontstaat door aan het glasmengsel een hoeveelheid koperoxide toe te voegen. Dit koperoxide vormt bij langzame afkoeling van de glasmassa kristallen die een gouden schittering vertonen.
.Bronvermelding    |    Top


Baccarat

Plaats in N.-Frankrijk, waar in 1765 een glasfabriek werd gesticht onder de naam Verrerie de Sainte-Anne, waarnaar in 1816 de in Engelse stijl werkende ‘cristal’-fabriek van Vonèche werd overgebracht.
.Bronvermelding    |    Top


Balusterglas

Drinkglas op balustersteel, vooral Engeland (18de eeuw), waar verzamelaars naar de vorm oneindig veel onderscheid maken.
.Bronvermelding    |    Top


Barilla

Sterk sodahoudende waterplant uit Spanje (Salsoda soda).
.Bronvermelding    |    Top


Beatty & Sons

Glashut die in 1850 in Steubenville, Ohio, door Alexander J. Beatty werd gesticht voor de fabricage van geblazen en geperst glazen serviesgoed. Vooral bekend om hun drinkglazen met en zonder voet.
.Bronvermelding    |    Top


Beenglas

Het Beinglas was een Boheemse uitvinding. Door de toevoeging van beenderas is het opaak; dus ondoorzichtig wit glas. Werd veel gebruikt voor emailbeschildering.
.Bronvermelding    |    Top


Bergkristal

Met obsidiaan het enige glas dat in de natuur wordt gevormd. Werd eeuwenlang beschouwd als edelsteen; er werden kostbare voorwerpen van gemaakt (sieraden, zegels enz.).
.Bronvermelding    |    Top


Berkenmeier

Oorspronkelijk houten kelk met deksel, gedraaid uit een tak van een berk, de berkenmei. De ruwe schors blijft intact. Tegenwoordig worden ook klokvormige roemers met de naam berkenmeier aangeduid.
.Bronvermelding    |    Top


Boheems glas

In Bohemen waren alle benodigde grondstoffen voor de glasfabricage ruim voorhanden. De eerste glashutten dateren hier uit de late 14de eeuw. Zie Waldglas en noppenglas. Bohemen vierde triomfen met: prachtig geëmailleerd glas (17de eeuw), geslepen reliëfs in dik glaswerk (17de eeuw), geslepen kristal (18de eeuw) en gekleurd glas (19de eeuw).
.Bronvermelding    |    Top


Bokaal

(Iat.: poculum, Du.: Pokal, It.: boccale) Algemene term voor hoge, monumentale pronkbekers op voet vanaf de late gotiek (15de eeuw).
.Bronvermelding    |    Top


Bolus

(It. terra di Siena) Gele, roodbruine of bruine toonaarde, waaruit in de Oudheid allerlei vaatwerk werd gemaakt. De bruine aarde werd door de Nederlandse schilders in de 17de eeuw gebruikt om hun hout of doek te gronden; vandaar de naam bolusgrond. De gele en rode toonaarde werd ook gebruikt voor het polijsten van metaal, glas en steen.
.Bronvermelding    |    Top


Bombard

Met een leren etui overtrokken kruik of fles, sinds de middeleeuwen in gebruik.
.Bronvermelding    |    Top


Bouquetière

(Fr., lett. bloemenmeisje) In de 18de eeuw opgekomen benaming voor een vroeg Venetiaans glas. Het had een wijde kelk en gegolfde rand op een stam met voet, versierd met opgelegde ribbels en mascarons. In Frankrijk werd het model in de 18de en begin 19de eeuw veel nagemaakt.
.Bronvermelding    |    Top


Briljantglas

Glas waarbij de oppervlakken zijn gefaccetteerd. Is vaak het geval bij 18de en 19de eeuwse wijnkaraffen.
.Bronvermelding    |    Top


Bristolglas

Vooral bekend om het 18de eeuwse, met porselein wedijverende gebrandschilderde melkglas, én het doorzichtige, donkere Bristol blue. Dit houdt echter niet in dat al het melkglas of blauwe glas dan ook uit Bristol afkomstig is.
.Bronvermelding    |    Top


Bumping glass of firing glass

18de-Eeuws Engels glas met een kegelvormige of rechtwandige kelk, een korte steel en verzwaarde voet die bestand is tegen een flinke stoot (bump). Bijvoorbeeld tegen de rand van de tafel bij het uitbrengen van een toost. De meeste van deze glazen zijn onbewerkt, sommige gegraveerd met vrijmetselaarssymbolen of Jacobitische emblemen.
.Bronvermelding    |    Top


Buretten

Zie Ampullen.
. Top


Calcedonia

Zie Schmelzglas.
. Top


Cameeglas

Drie of vier (gekleurde) glaslagen op elkaar. Hierin werden afbeeldingen geslepen, waardoor een camee-achtig effect ontstond.
.Bronvermelding    |    Top


Cántaro

(Sp., drinkkruik) Glazen of aardewerk kruik voor wijn of water. Ronde of ovale vorm op een hoge, breed uitlopende voet. Aan elke kant van de schouder zit een tuit, de ene zeer nauw om uit te drinken, de andere wijder om de kruik te kunnen vullen. Bovenop zit een ringvormig handvat, versierd met een bloem of een kip. Vanaf begin 17de eeuw werden de kruiken in veel delen van Spanje gemaakt, de glazen modellen zijn dikwijls versierd met latticinio-decoratie. Het drinken uit de cántaro gaat als volgt: men steekt de kruik in de hoogte en houdt de duim op de wijdste tuit. Zodra de duim wordt weggenomen spuit de drank in een boog door de lucht; men vangt de straal in de opengesperde mond en drinkt uitsluitend met de keel.
.Bronvermelding    |    Top


Chinees glas

Het vroegste Chinese glas dateert uit de Han-periode (206 v.C.- 220 n.C.); het bestaat veelal uit sieraden in de vorm van dieren en platte schijven met een gat in het midden (pi). Het glas is blauw of groen en bevat barium, een grondstof die alleen bij Chinees glas voorkomt. Tot de Ch’ing dynastie (1644-1912) is er weinig ontwikkeling in de glasvervaardiging, omdat het meeste uit het Midden-Oosten werd geïmporteerd. De techniek van het glasblazen is waarschijnlijk in de 17de eeuw door de jezuïeten in China ingevoerd. In 1680 vestigde keizer K’ang Hsi een glashut in Peking. Ten gevolge van fouten in de samenstelling vertoonde dit geblazen glas veel barstjes en scheurtjes. De grote invloed van de façon de Venise is zelfs hier duidelijk merkbaar in de latticinio-decoratie en opgelegde ribben; ook de Nederlandse diamantgravure vond aanvankelijk navolging. De Chinese glasmakers keerden echter snel terug naar het zware gegoten glas dat een olie-achtig oppervlak heeft en dat met snij- of slipwerk is versierd. Onder keizer Yung Chêng werden vazen van een goede kwaliteit melkglas gemaakt. Tijdens de regering van zijn opvolger Ch’ien Long legden de glasmakers zich toe op het imiteren van edelstenen, sierstenen, lakwerk, schildpad en marmer. Ten slotte zijn de ca. 7 cm hoge snuifflesjes van melkglas met emailbeschilderingen aan buiten- en/of binnenkant vermeldenswaard. Op dit gebied werden ware kunstwerkjes geproduceerd die ook in het Westen zeer gezocht waren en nog zijn.
.Bronvermelding    |    Top


Clichy

Glasfabriek, gesticht in 1837 in de Parijse voorstad Billancourt, waar voornamelijk goedkoop exportglas werd gemaakt. De fabriek specialiseerde zich in filigraan-, Überfang-, millefiori- en gekleurd en beschilderd opaalglas. Beroemd werden de bontgekleurde boules, vooral die met gedraaide slingers. Fabrieksmerk: een C en een in het motief opgenomen roos. In 1844 verhuisde de fabriek naar Clichy-la-Garenne; in 1875 fuseerde zij met die van Sèvres.
.Bronvermelding    |    Top


Craquelé-glas

Glas met een fijn netwerk van haarbarsten, die ontstonden door het nog warme glas in water te laten 'schrikken', of door het warme glas door glassplinters te rollen en het opnieuw te verhitten. Zeer geliefd in de 16de en 17de eeuw.
.Bronvermelding    |    Top


Cristal dichroïde

(Fr.) Kristal met groene of gele kleur, ontwikkeld in Baccarat in het tweede kwart van de 19de eeuw. Lijkt veel op Annagrün of Annagelb van Joseph Riedel.
.Bronvermelding    |    Top


Cristallo

Enigszins strokleurig of grijsachtig glas van grote helderheid. Werd in de 15de eeuw in Venetië uitgevonden toen men in een poging het bergkristal na te bootsen, mangaan aan krijtglas toevoegde.
.Bronvermelding    |    Top

Glas alfabetisch gedeelte


A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z


. Top

 

 

Visie | Disclaimer | Bronvermelding | Contact | ©2006-2010 Antiek-Encyclopedie.nl